Özgüven; sıklıkla birini tarif ederken yaptığımız ‘’çok girişken, kendine güvenli, rahat ifade eden’’ gibi özellikleri barındıran bir kavram olarak günlük dilimize girmiştir. Bu kavramı bunlarla sınırlamak yada tanımlamak yeterli değildir.
Özgüven için yapılabilecek en öz tanımlama; kişinin kendisiyle kurduğu ilişkidir. Bu ilişki sıcak, gerçekçi, empati içerikli ve yüksek farkındalık içinde olduğunda, kişi kendini daha mutlu hisseder. Bu fikri somutlaştırırsak; gideceğiniz yere uygun, bedeninize tam uyan, içinde kendinizi rahat hissettiğiniz bir elbise olarak düşünebiliriz. Kendinizi, kendi doğanıza uygun olmayan şekilde kullandığınızda, bedeniniz ve ruhunuz rahatsız olacak, size sinyal vermek için, bazen fiziksel bazen de düşünsel yolla size ulaşmaya çalışacaktır. Bu sinyalleri yakalayıp, uygun yöntemler ile yardım ettiğimizde ise; kendinizle olan ilişkiniz olumlu bir ivme kazanacak, böylece diğerleriyle kurduğunuz ilişkilerde daha sağlıklı ve yolunda gidecektir.
Şimdi biraz bu ilişkinin özelliklerine bakalım;
· Özgüven, değişmeyen, stabil ve duruğan bir durum değildir. Deneyimlenen olaylardan etkilenebilir. Kişi; her alanda aynı düzeyde özgüvenli hissetmeyebilir. İş yaşantısında kendisiyle kurduğu ilişki daha olumluyken, romantik ilişkilerinde bu alanda zorluk yaşayabilir.
· Doğuştan getirilen bir kişilik özelliği değildir. Farkındalık çalışmaları ve beceri eğitimleri yapılarak geliştirilebilir. Bir ilişki olduğu için verilen çaba ve emek ile istenilen seviye yakalanabilir.
· ’Her şeye gücüm yeter, her şeyi çözebilirim’’ düşüncesinden farklı bir şeydir. Genellemeler yapmamaya özen göstererek, durumu ve konuya özgü kendimize en uygun yol ile işlevsel çözümlere yönelmek daha sağlıklı olacaktır.
· Gelişime davet eden ve büyümeye vesile ortamlardan kaçınma ile geliştirilemez. Kaçınma tepkisi ancak geçici bir pansuman görevi görür, bizi acıdan korur. Hangi ortamlarda ne düzeyde rahat edilip, edilmeyi iyi takip edilerek, aşamalı olarak en uygun ilişki seviyesine taşınabilir.
· Başkalarından alınan onay ve övgüden bağımsızdır. Herkes sevilmek ve beğenilmek ister, bu doğal bir ihtiyaç olsa da tamamen o odakla beslenmek ve kendimizle olan ilişkimizi beslemek uygun değildir.
· Özgüven hali ve seviyesi kimsenin suçu değildir. Travmatik yaşantılardan etkilenebilir olsa da tamamen başkasının veya kendinizin suçlu olduğu bir durum değildir. Suçlamak, geçmişe yönelik bir eylemken, çözüm odaklı olan anlamaya çalışmak ve gelişimi için emek vermektir.
Kendimizle olan ilişkimizi olumlu yönde geliştirmek için öneriler;
· Kendimizi dinlenmeye ve anlamaya olanak tanıyacak zaman düzenlesi yapmak. Günde 10-15 dk. Bile olsa mola verip; rahat mıyım? Huzurlu muyum? Neye ihtiyacım var sorularını sormak.
· Nefes çalışmaları yapmak. Sakin bir yerde oturup sadece nefes alış verişinizi takip etmek. Amacı ; şimdiki zamanda kalmak üzerine bir egzersizdir, ekonomik ve işlevsel bir yol sunar.
· Farkındalık çalışmaları eşliğinde kendini gerçekçi analizler ile değerlendirmek. Burada çıkan bulguları özenli ve hassas bir biçimde ajandaya alıp gerçekçi beklentiler ışığında geliştirmek.
· Kendimize yönelttiğimiz eleştiri ve olumsuz mesajları kaydetmek ve sıklığını azaltmayı hedeflemek. Bunları bir deftere yazmak ve yanına aynı davranışta başkası bulunsa vereceğiniz tepkilere bakmak sizi kendinize daha empatik yaklaşmaya davet edebilir.
· Daha özgüvenli bulduğunuz alanlardan görece daha az öyle olan kısımlara yöneltip kaynak güçlendirmesi yapmak.
· Diğer insanlardan bağımsız mutluluk formülleri geliştirmek. Sevdiğiniz ve zevk aldığınız faaliyetleri hayatınıza katarak onay sözcüklerinden bağımsızlaşmak.
· İletişime açık olmak, olanı olduğu şekliyle görmeye motive olmak. Algısal çarpıtmalara yer vermeden, atıfta bulunmadan anlamaya özen göstermek.
Kendimizi daha yakından tanıdığımız ve gelişmek için çaba gösterdiğimiz günler dileğiyle…
Uzm. Psk. Merve Otçeken
