Çocuklarımız büyüyor, hatta çoğu annenin tabiriyle bu büyüme süreci göz açıp kapayıncaya kadar geçiyor. Bu hızlı büyüme sürecine uyum sağlayabilmek ve çocuğumuzun yaşına uygun becerileri kazanmasını sağlamak için onu yeni görevlerle karşılaştırmak biz anne babaların görevi. Bazen de çocuklar büyüyor evet, ama anne babalar çocuklarının büyüdüğünü göremedikleri için hala bebekmiş gibi davranmaya devam ediyor. Çocuğun kendi başına yapabileceği işleri onun yerine yapıyor, sorumluluk alma ve karar verme becerilerini desteklemek yerine çocukları adına kararlar almaya devam ediyor. Bu ay sizlerle çocuğumuzun hangi yaşta ne gibi beceriler kazandıklarını ve özbakım becerilerini desteklemek için neler yapabileceğinizi paylaşacağım.
Özbakım gelişimi,bir çocuğun kendi ihtiyaçlarının farkına varması ve bunları kendi başına karşılayabilmesidir. Çocuğa özbakım becerilerini öğretmek, evde yapabileceği basit görevler vermek, kendi davranışları üzerinde kontrol kazanmasına yardımcı olur.
Yapılan araştırmalar, özbakım becerilerini okul öncesi dönemde kazanan bireylerin, yaşamlarının diğer dönemlerinde daha başarılı ve mutlu, doğru iletişim kuran bireyler olduğunu göstermektedir. Bu dönemde, özbakım becerileri gelişen bir öğrenci, bu becerileri diğer gelişim alanlarında da kullanabilecektir. Özbakım becerileri çocuğun kendi başına karar vermesini kolaylaştırır. Kişilik gelişimine katkıda bulunur. Özellikle 2 yaşla başlayan inatlaşmalar çoğunlukla çocuğun kendini ispatlama çabalarıdır. Eğer biz onun kendini olumlu şekillerde ispatlamasına izin verirsek, kendini var edeceği ortamlar yaratırsak, öfke nöbetlerinin de önüne geçebiliriz.
Çocuğunuz bir an önce bağımsızlığına kavuşmak istiyor ve bakın size ne diyor;
Hangi yaşta neleri yapabilirim:
7 aylıkken kendi başıma bisküvi ya da meyve yiyebilirim,
9 aylıkken kaşıkla küçük denemeler yaparım,
14 aylıkken kendi başıma bardaktan su içmeye başlayabilirim,
16. aydan itibaren, kendi başıma kıyafetlerimi çıkarma denemeleri yapabilirim,
2 yaşından itibaren, uygun koşulları sağladığınızda, kendi başıma ellerimi yıkayabilir ve kurulayabilirim, kıyafetlerimin neredeyse tamamını kendim çıkarmaya başlayabilirim, ayakkabılarımı giymeye çalışırım, yemeğimi kendi başıma yemeye başlayabilirim, basit konularda fikrimin sorulmasını isterim ve tercihlerimi belirtmekten hoşlanırım,
3 yaşından itibaren, kıyafetlerimi giyebilir ve tamamını çıkartabilirim, Çalan telefonu açıp, karşıdaki ile konuşup ilgili yetişkine yönlendirebilirim…
Burada verdiğim örnekler çocuğunuzun ilgili yaşlarda yapabileceklerinin bazılarıdır. Bununla birlikte her çocuğun gelişimi birbirinden farklıdır ve çocuğunuz bu yaşlarda bu davranışları sergilemeyebilir. Burada önemli olan çocuğumuzu gözlemlemek, yaşı ilerledikçe kendi başına yapabileceği şeylerin sayısını artırmak ve çocukların doğal olarak bunları ilk yaptıkları anda mükemmel yapamayacaklarını unutmamak. Çocuğunuzun yürüme sürecini düşünün, ilk adımını attıktan sonra yürümeye başlayana kadar kaç kere düşmüştür değil mi, aynı şekilde kendi başına bardakla su içmeyi öğrenene kadar da suyu üstüne dökecek ya da yemeğini kendi başına yiyene kadar etraf biraz kirlenecek…
Çocuklarımızı kendi ihtiyaçlarının farkında olan ve bunları karşılayabilen bireyler olarak yetiştirmek erken yaşlarda başlar. Üşüdüğünü hissetmeden üstüne hırkasını giydirmek, terlemeden üstünü çıkarmak, acıkmadan ağzına yemek vermek çocuğunuzun kendiyle ilgili farkındalık kazanmasını geciktirir.
* Bu başlık Tim SELDIN’in ‘Harika Çocuk Nasıl Yetiştirilir?’ kitabından alınmıştır. Bu kitabı, bağımsız ve bilinçli bir çocuk yetiştirmek isteyen ebeveynlere hararetle tavsiye ederimJ
