Özgüven, bir anlamda kendimizi ne kadar değerli bulduğumuz, ne kadar değer verdiğimizdir.
Özgüven kaç yaşlarından itibaren gelişir?
Araştırmalar özgüvenin temelinin özellikle ilk 3 yılda atıldığını söylemektedir. Özellikle annenin bebeği ile kurduğu ilişkinin oldukça önemli olduğu vurgulamamız gerekir. Eğer anne, çocuğun ihtiyaçlarına karşı duyarlı ve hassas olursa, çocukta huzur ve güven duygusu; aksi durumlarda ise huzursuzluk ve güvensizlik duygusu yerleşir.
Çocuğun özgüven eksikliği nasıl anlaşılır?
- Eğer bir çocuk; duygu ve düşüncelerini ifade edemiyorsa,
- İstek ve ihtiyaçlarını her ortamda ifade edemiyorsa,
- Karar vermekte zorlanıyor ve sizden onun için karar vermesini istiyorsa,
- Sorumluluk almayı istemiyorsa,
- Güvendiği kişilerden ayrılmakta zorlanıyorsa,
- Huzursuz ve ürkek bir yapısı varsa,
- Herhangi bir faaliyete başlamadan önce çok temkinli davranıyorsa,
- Yeni ortamlara giremiyor, yeni tanıştığı kişilerle iletişim kuramıyorsa,
Çocuğun davranışları ayrıntılı olarak gözlemlenmeli ve gerekirse bir uzman çocuk psikoloğundan destek alınmalıdır.
Çocukta özgüven eksikliği nelere yol açar?
Sosyal ilişkilerinde yeterince kendini ortaya koyamaz. Çevresindeki insanlar için yeterince ilgi çekici olamaz ve bu da kurduğu iletişimin yüzeysel olmasına yol açar. Diğer insanlara göre ruh sağlığı daha fazla risk altında olur. Stres yüklü yaşam olayları karşısında ayakta kalma ve mücadele etme gücü zayıflar. Akademik ortamlarda gerçek performansını ortaya koymakta zorlanır. Dolayısıyla kapasitesinin altında bir başarıya sahip olur. Risk almaz ve bütün yaşantısında sürekli ve aşırı derecede temkinli olma ihtiyacı duyar. Bu da birçok fırsatı kaçırmasına neden olabilir.
Çocuğun özgüvenini geliştirmek için neler yapılabilir?
- Çocuğa öncelikle olarak evde ve okulda sorumluluklar verilmeli. Bu sorumlulukları yaptığında ne kadar önemli bir şey yaptığı birebir, grup içinde vurgulanmalıdır.
- Sınıf ortamında, önce yerinde, sonra ayağa kalkarak, daha sonra da sınıfın önünde başarılı olduğu konularda konuşmalar ve sunumlar yaptırılmalıdır.
- Mutlaka başarı duygusu tattırılmalıdır. Çocuğa verilen görev ya da ödevlerin çoğu, onun yapabileceği türden olmalıdır. Böylece, çocuğun başarı algısı güçlendirilmelidir.
- Bedensel aktiviteler, hobi aktiviteleri, müzik aktiviteleri gibi özel çalışmalara katılması sağlanmalıdır.
- Evde başarı panosu adı altında çocuğa özel bir pano oluşturulmalıdır. Bu panoya, çocuğun kendi tercih ettiği tüm ürünler, resimler, yazılar vb. asılmalıdır. Eve gelen misafirlere de bu pano gösterilmelidir.
Uzman Psikolog Nilüfer ÖZKAN BUDAK
Çocuk ve Ergen Psikoloğu / Oyun Terapisti
