Ertelemekle Geçen Zamanlar
"Bir türlü planladığım işlerimi yapamıyorum."
"Tam işlerimi yapacakken bir aksilik çıkıyor."
"Keşke işimi önceden halletseydim."
"Biriken işlerimi yapmaya çok üşeniyorum."
Erteleme davranışı olan bireylerin sıklıkla karşılaştığı bu düşünceler beyinlerini meşgul etmeye başlar. Erteleme, yapılması gereken eylemleri sonraya bırakma veya ileri bir tarihe atma davranışıdır. Günlük yaşamda insanların işlerini ötelediğini ve başka bir zamana ertelediğini görebiliriz. Bazı insanlar daha seyrek bazıları da daha sık işlerini ertelerler. Ertelenen işler kısa dönemli bir rahatlama sağlasa da sürekli hale gelmesiyle rutin işlerinin aksamasına ve verimliliğin düşmesine neden olur. Sebepsiz yere ertelenen işler zamanla katlanarak yük haline dönüşebilir. Böylelikle stres ve endişelerin yoğunlaşmasına, bireyin başarısızlık ve yetersizlik duygularının tetiklenmesine sebep olur. Birey kendini baskı altında hissedebilir ve zamanla kendini suçlayabilir.
Neden Erteleriz?
Erteleme davranışın oluşmasında pek çok faktör rol oynamaktadır. Bunlardan bazıları;
-Kişilik özelliğimiz; mükemmeliyetçi ve kaygılı bir kişiliğe sahip olan bireylerde erteleme davranışına daha sık rastlanır.
-İçsel çatışmalarımız; "bu işi zaten yetiştiremem", "istesem de bu ödev bitmez", "ya yanlış yaparsam" gibi düşünceler stres ve kaygı düzeyinin artmasıyla erteleme davranışının tetiklenmesine yol açar.
-Yetiştirilme biçimimiz; ebeveynlerin mükemmeliyetçi ve baskıcı davranışları çocuğun görevlerini severek ve isteyerek yapmasını engeller. Beklenildiği düzeyde yapamayacağım endişesine kapılan çocuklar görevlerini daha uzun sürede oyalanarak yapmayı veya görevlerini ertelemeye seçerler.
-Başa çıkma becerisinin yetersiz olması
-Programsız çalışma
-Yapılacak işlerin belirsiz olması
-Zaman yönetiminin zayıf olması
-Odaklanma problemleri
-Göreve bağlı kalamama
- Öncelik sırasını belirleyememe gibi nedenler de sıralanabilir.
Erteleme davranışının bir çok nedeni vardır. Eğer nedenleri bilinmediğinde bireylerin hayatında pek çok olumsuz sonuçlar görülebilir.
Ertelediğimiz Zaman Neler Olur?
Ertelenen işler zamanla birikerek kişinin işlerinin aksamasına neden olur. Biriken işler arttıkça da kişi gerçek performansımızı ortaya koymakta güçlük çeker. Bu durum da motivasyon kaybına neden olur. Aslında motive olmayı bekleyerek aksatılan işler zamanla ertelemeyi de tetikleyebilir. Fakat bireyin motive olmayı beklemekten ziyade işlerin öncelik sırasını belirlemesi çok önemlidir. Özellikle de zorlandığı, karmaşık işlerini ilk sıralara koyarak başlanılan işler çözümlendikçe bireyin motivasyonu artar. Zorlanılan işlerin bitmesiyle motivasyonu artan birey, geriye kalan işlerini yapmakta daha az enerji harcar. Eğer zaman içerisinde düzenli bir hale geldiğinde ise, kişi disiplin kazanır ve erteleme davranışı azalır.
Unutmayın ki dününüzü yarınınıza bırakarak geldiğinizde, hayatı yakalamakta o kadar zor olacaktır. Bu kısır döngüyü kırmakta sizin elinizdedir. Eğer erteleme davranışı ile baş etmekte zorlanıyorsanız uzman desteği almayı ihmal etmeyin.
“Geçmişte ertelediğiniz işler, geleceği yaşamanızı engeller.”
Psikolog Esra AYVALI
