Aileler genellikle bu konuda kendilerini çaresiz hissederler. Bu çaresizliğin üstüne bir de meraklı çocuklar o kadar fazla soru sorarlar ki, aileler ne yapacaklarını bilemezler. Ya geçiştirirler ya cevap vermezler ya da “Seni leylekler getirdi” derler. Oysaki çocuğun normal gelişimi içerisinde araştırma, merak ve bununla birlikte öğrenme vardır. Bu yüzden çocuğun doğru bir şekilde bilgileri öğrenmesi, normal gelişimleri için çok önemlidir. Çocuklarla cinselliği konuşurken, dikkatli, dürüst ve net olunması gereklidir.
Yazı ilerledikçe, daha ayrıntılı bilgiler edineceksiniz.
Ancak ilerlemeden küçük öneriler de bulunmak isterim;
Aile “cinselliği” yeme, içme, oynamak gibi normal
bir dürtü olarak kabul etmelidir.
Çocuklar hangi konuda olursa olsun soru
sordukları zaman saygıyla, sevgiyle, dikkatlice
dinlenmelidirler.
Sordukları sorulara, onların yaş ve gelişim
düzeylerine uygun bir dille doğru bilgiler verilmelidir.
Konuşma özgürlüğü tanınmalı; sorulan sorular cevapsız bırakılmamalı, “Ayıp, günah”
diyerek baskı altına alınarak susturulmamalıdır.
Keşif…
Çocuk, yaşamının ilk yıllarından itibaren nasıl ki elini, ayağını ve vücudunun diğer yerlerini keşfetmeye başlıyorsa, cinsel organlarını da keşfeder.
Cinsel organlara takılan isimler “Kuku”, “Pipi”
Cinsel organların isimlerini değiştirmeden, biyolojik isimleriyle kullanın. Başta biraz fazla profesyonelmiş gibi gelebilir. Ama çocuk, söyleyebildikten sonra, cinsel organlara başka isim takmak anlamsızdır. Bu nedenle 3 yaşından itibaren, ebeveynler doğru anatomik isimleri kullanmalıdır. Böylece çocuk en doğru şekilde, utanmadan, bu isimleri kullanmayı öğrenir. Kuku, pipi gibi sevimli ama anlamsız kelimeler icat etmek yerine, doğru kelimeleri kullanın.
Erkek çocukların cinsel organı için “Penis”, kız çocuklarının cinsel organı için “Vajina” doğru kelimelerdir.
Cinsellikle ilgili sorulan sorulara “Aaa, Çok Ayıp” demek…
Çocuğunuzun ay, güneş, dünya, araba, bulut, bebeklerle ilgili sorduğu soruları yüzünüz kızarmadan, utanmadan, kekelemeden geçiştirmeye çalışmıyorsanız, “Cinsellikle” ilgili sorduğu sorulara da bu şekilde cevap vermelisiniz. Ancak yüzünüz kızarır, geçiştirmeye çalışırsanız veya “Çok ayıp”, “Bir daha böyle bir şey sorma”, “Seni döverim” gibi cümleler söylerseniz, çocuğa ayıp kavramını öğreterek onu terbiye etmeye çalıştığınızı zannetmek olur. Ya da sorduğu soruları geçiştirmek ve dikkatini başka yöne çekmekte soruna bir çözüm değildir. En doğru davranış, çocukların merak ettiği sorulara Doğru bir şekilde açıklama yapmaktır.
Çocukta “Cinsel Eğitim” başlangıcı ne zaman olmalı?
Çocuklarda cinsel eğitim şu yaşta başlamalı diye kesin bir çizgi yoktur. En uygun zaman çocuğun cinsellikle ilgili ilk soruyu sorduğu andır. (Örn:“Ben nereden geldim, ben nasıl oldum?”) Genellikle çocuklar 2 – 3 yaşlarında en geç 4 yaşında soru sormaya başlarlar. Çocuğun öğrenmek istediğinin dışında bilgi vermemek gerekir. Eksik bilgilendirme de onu, merakını başka yönden gidermeye sevk eder.
Çocuğa cinsellikle ilgili bilgiyi bitkiler veya hayvanlar üzerinden vermek…
Bitkiler ve hayvanlarla başlayan örnekler yerine insan vücudundan örnekler verilmelidir.
Cinsellikle ilgili sorularda tutum nasıl olmalı?
Sorulan sorulara cevap verirken, ses tonunuza ve yüz ifadenize dikkat etmelisiniz. Eğer çocuğunuz ses tonunuzda ve yüz mimiklerinizde ufak bir değişiklik olduğunu anlarsa, bu bilgilerin diğer bilgilerden farklı olduğunu düşünecektir. Burada amaç, çocuğa bu bilgilerin diğer bilgilerden farklı olmadığını, onlarla aynı değerde olduğunu hissettirmektir.
Cinsiyet konusunda bilgi sahibi olan çocuk bunu uygulamaya kalkar mı?
Çocuk sadece bilgi sahibi olmak, merakını gidermek için soru sorar.
Çocuk ne zaman mastürbasyon yapmaya başlar, bu zararlı mıdır, tavır ne olmalı?
Bu çocuğun normal ve sağlıklı bir gelişim sürecinde olduğunun göstergesidir. Çocuk elleriyle cinsel organını uyarıp, bundan zevk almaya başlar başlamaz mastürbasyon yapmaya başlar. Zararlı değildir. Eğer ceza verilirse kötü sonuçlar doğurabilir. Eğer mastürbasyonu çok fazla yapıyorsa yalnızca bunun farkında olduğunuzu belirtin. “Mademki bundan zevk alıyorsun, neden hoşlanacağın başka işler bulmuyorsun?” diye yaklaşmak olumludur. Görmezlikten gelme sakıncalıdır. “Yapma” demeyin, ona kızmayın.
Bu durum, aileleri çok endişelendiren sorunlardan biridir. Ailelerin mastürbasyondan korkma nedenlerinden biri, çocuğun cinsel organına dokunması ve bundan haz almasıdır. Aslında mastürbasyon, bebeklik döneminden itibaren çocukların gevşemek için keşfettikleri parmak emme, tırnak yeme gibi davranışlardan çok farklı değildir. Bebekler altları temizlenirken, genital organlarının uyarılmasından haz aldıklarını fark edebilir. Bazen az ilgi, memeden kesme, bakıcı değişimi, kardeş doğumu, aile içi sorunlar çocuğun mastürbasyona yönelmesine neden olabilir. Ayrıca çocuğun genital bölgesinde kaşıntı ve tahrişe neden olabilecek, enfeksiyon gibi etkenler de gözden geçirilmeli. Kız ve erkek çocuklar arasında belirgin fark olmamasına karşın, aileler kızlarda daha fazla telaşlanır. Ailelerin sık uyarması ve utandırıcı, kızgın sözleri çocuğu o an için durdursa da tekrarı ve ailenin görmediği yerlerde yapmayı önleyemez. Bazı çocuklarda sadece uykuya dalma sırasında görülürken, bazılarında boş ve yalnız kaldıklarında her yer ve zamanda görülebilir.
Ve son olarak dikkat etmeniz gereken noktalar:
Tek kaynak siz değilsiniz: Çocuğunuzun cinsellik öğrendiği tek kaynak siz değilsiniz. Sizin aktardıklarınızdan daha fazlasını, yanlış kaynaklardan öğrenebilir.
Saçma sapan şeyler öğrenmesini istemiyorsanız, siz doğrusunu anlatın.
Sakin olun: Çocuğunuz en tuhaf soruyu bile sorsa, merakına saygı duyun, yargılamayın. Siz onu “Saçmalama!” diye susturursanız, yanıtı etrafındakilerin yargılarından öğrenecek, onları benimseyecek.
Ne sorduğunu tam anlayın: “Bebekler nasıl olur?” mu dedi. Şöyle deyin: “Nasıl dünyaya gelir mi demek istiyorsun, yoksa bebekler nasıl oluşur, onu mu öğrenmek istiyorsun?”
Mahremiyeti öğretin: Kapınız kapalıysa, girmeden önce kapıyı vurması gerektiğini. Ama siz de onun kapısı kapalıyken aynısı yapın.
Konuşma fırsatlarını kullanın: Tuvalet eğitimi veriyorsanız, bu mesela cinsel organların ismini doğru öğretmek için bir şanstır. Kızınızın bezini mi değiştiriyorsunuz, oğlunuz bunu görürse, kardeşinin neden penisi olmadığını sorabilir, anlatmak için bir fırsattır.
Şok olmayın: Okulöncesi dönemden itibaren cinsellik oyunları, mastürbasyon davranışları başlayacaktır. Şaşırmayın, büyük olay haline getirmeyin.
Çocukken cinsellik hakkında konuşun ki onlar da sizinle ergen olduklarında konuşabilsinler. Yoksa kapalı kutu olarak kalırlar.
Onlarla gizliliği konuşun: Sınırlarını bilmeye ihtiyaç duyarlar. Nerede çıplak olabileceklerini, nerede giyinik olmaları gerektiğini bilmeliler. Küvette çıplak, sokakta, mağazada, okulda giyinik.
Bedenine bir yabancının dokunmaması gerektiğini öğretin: Bu özellikle önemli. Çocuğunuz, kendisine istemediği ve izin vermediği tarzda dokunuşları fark edebilmeli Bunun, kendisi için bir tehlike yarattığını öğrenmeli. Vücudunun kendi özeli olduğunu, başkalarına dokundurtmaması ve başkalarının özel yerlerine dokunmaması gerektiğini bilmelidir. Böyle bir durumla karşılaştığı zaman bunu ailesiyle paylaşmalıdır. Ayrıca tanıdık da olsa dokunulmasından hoşlanmadıkları anda sizi durumdan haberdar etmeleri ve oradan hemen uzaklaşmaları gerektiği üzerinde önemle durun. Cinsel taciz ve istismar yabancılardan geldikleri kadar hatta daha da sıklıkla yakın tanıdıklardan gelmektedir, unutmayın.
Çocuğunuzla bu konuları (aslında her konuyu) konuşurken gözlerinizi kaçırmayın, aksine sürekli göz teması kurmaya çalışın ve onun seviyesine inmeye gayret edin (boy olarak).
Kaynaklar:
Ailede Cinsel Eğitim- (Timaş Yayınları)
Çocuklarımızla Cinsellik Hakkında Nasıl Konuşmalı? - Bengi Semerci (Alfa Yayınları)
YAŞASIN! BENİ
“LEYLEKLER”
GETİRMİŞ (Mİ?)
“Çocuklarla cinselliği konuşmak- konuşabilmek”
Eğitim, ailede başlar. Çevresini ve dünyayı yeni tanımaya başlayan çocuk merak ettiği her şeyle ilgili nasıl soru sorarsa “Cinsellikle” ilgili de sorular sorabilir. Bu çok “doğal” bir süreçtir.
“Çocukların cinsellikle ilgili sahip oldukları en önemli hak, gerçeği bilme haklarıdır.”
Rıchardıves
