Hepimiz hayatımızın her anında, kendi içimizde veya diğer insanlarla gerçekleştirdiğimiz etkileşimlerde, işyeri veya okulda sürekli bir performans sergiliyoruz. Yürürken, yemek yerken, bir konuyu anlatırken veya dinlerken, öğrenmeye çalışırken, espri yaparken, araba kullanırken, uyurken, toplantıya hazırlanırken veya toplantı esnasında vs… Sürekli bir performans sergileriz.

Yani performans, sadece iş yerlerindeki çalışanların değil, sahnede bir sanatçının, sahada bir sporcunun, sınava hazırlanan bir öğrencinin başarıya ulaşmak için harcadığı enerji ve gerçekleştirdiği zihinsel veya fiziksel eylemlerin tümünü ifade eder.

Psikolojik Performans

Ancak potansiyelimizi performansa dökmemiz, sadece zihinsel veya fiziksel olarak yaptığımız hazırlık yetmiyor, psikolojik olarak da hazırlıklı olmamıza da bağlı.

Psikolojik performans ise; sahip olduğumuz zihinsel veya fiziksel kapasitemizi en süt düzeyde sergilememizi sağlayan ruhsal veya duygusal kapasitemizi, becerilerimizi ifade ediyor. Yani, herhangi bir eylem; sınav, projeyi yetiştirme, misafir ağırlama vb. esnasında yaşadığımız stres, kaygı gibi psikolojik faktörlerle mücadele ve kendimizi kontrol etme becerimizdir.

Yaptığımız hazırlığın, verdiğimiz emeğin karşılığını bulması, potansiyelimizi etkili bir şekilde sergileyebilmemiz, çeşitli ruhsal ve duygusal becerilere sahip olmamıza, bunları kullanabilmemize, bedensel olarak rahat olmamıza, zihnimizin berrak olmasına, düşüncelerimizin duru olmasına ve kendimizi kontrol edebilmenize bağlı.

Psikolojik Performansın Engelleyicileri

Varlığı veya yokluğu ile bizim psikolojik performansımızı, duygusal ve düşünsel performansımızı belirleyip, zihinsel ve fiziksel performansımızı etkileyen birçok faktör var. Bunlar;

• Kendimize, hayata veya diğer insanlara dair olumsuz, engelleyici, sınırlayıcı inançlarımız, yani öğrenilmiş çaresizlikler geliştirdiğimizde.
• Yaşadığımız olaylarda, yeni tanıştığımız kişilerde veya yaptığımız işlerde sonucun olumsuz yanına odaklanıp, karamsar düşündüğümüzde.
• Özellikle çocukluk çağında ebeveynlerimiz veya diğer yetişkinler bizi çevremizdeki diğer çocuklarla kıyasladıklarında veya biz kendi yeteneklerimizi çevremizdeki diğer insanlarla kıyasladığımızda.
• Etkili, akıllı ve bize uygun hedefler belirleyip, hayata geçirmediğimizde.
• Bilgi, beceri veya zihinsel kapasitemiz üstünde, gerçekçi olmayan beklentiler içinde olduğumuzda.
• Geleceğe dair umutlarımız zayıf olduğunda.
• Karşılaştığımız problemleri etkili bir biçimde çözemediğimizde veya çözme gücünü kendimizde bulamadığımızda.
• Zihnimizde geleceğe dair gerçekçi olmayan felaket senaryoları yarattığımızda.
• Kendimizi, çevremizdeki diğer insanları, hayatı kusursuz algıladığımızda veya mükemmeliyeti aradığımızda.
• En önemlisi kendimize, yeteneklerimize olan inancımızı kaybettiğimizde harekete geçemiyoruz, potansiyelimizi kullanamayıp, başarıya ulaşamıyoruz.

Yani yaptığımız iş, giriştiğimiz eylem ne olursa olsun, üst düzey performans sergilememiz; bu faktörlerin kontrol altına alınması, ruhsal ve duygusal açıdan güçlenmemiz, yani psikolojik kapasitemizi geliştirmemiz ile mümkün.

Klinik Psikolog & EMDR Psikoterapisti Harun YAZICI

Twitter