Çocuklarda kaygıyı pek çok etken tetikleyebilir. Bunlardan ilki kalıtımdır. Genetik olarak hassas bir mizaç-karakter aktarımından dolayı ortaya çıkabilir. İkinci etken; anne – baba tepkisidir. Aşırı koruyucu davranan ve kaygılı davranışlara aşırı ilgili gösteren anne – babalar farkına varmadan çocuklarındaki kaygıyı pekiştirmiş olurlar. Üçüncü etken çocuğun anne – babayı örnek almasıdır. Eğer bir çocuk, anne – babasının kaygılı olduğunu ve bu yüzden bazı durumlardan kaçındığını gözlemlerse aynı biçimde davranabilir. Dördüncü etken ise anne –baba ayrılığı, sevilen birinin vefatı, hastalık, kaza, soygun, yangın, bir hayvan tarafından ısırılma vb. endişe yaratan durumlarla karşılaşmaktır.
Şu anda Korona virüse dair dünya çapında yaşayan genel kaygıyı hepimiz taşıyoruz fakat hepimizin kaygı düzeyi farklı seviyelerde. Bazılarımız az derecede endişeliyiz, bazılarımız ise yüksek derecede. Bu süreçte size ya da çocuklarınızın kaygılanmasına yol açabilecek haberleri izlemek, okumak ya da dinlemekten kaçınmalısınız. Günün sadece belli zamanlarında bir ya da iki kere bilgi edinmek amacıyla haberleri dinleyebilirsiniz. Burada önemli olan, yeni Korona virüse ait doğru bilgileri doğru kaynaklardan (örn. Dünya Sağlık Örgütü ve T.C. Sağlık Bakanlığı vb.) edinmektir.
Kendinizin ve sevdiklerinizin hem fiziksel; el yıkama, düzgün beslenme, iyi uyku alma, egzersiz yapma vb. hem de ruhsal sağlığını korumak; sevdiklerinizle telefon üzerinden iletişim kurmak vb. bu dönemde önem taşımaktadır. Ayrıca yardımcı olabileceğiniz kişilere destek olmak da (örn. Kronik bir sağlık sorunu olduğu için dışarı çıkıp alışveriş yapamayan komşu ya da aile büyüklerinize destek vermek vb.) duygusal iyi oluş halinizi yükseltecektir. Bu süreçte kaygılanan çocuklarımızla kaygıları hakkında konuşmak iyi gelecektir. “Kaygının bir rengi, şekli, kokusu ve tadı olsaydı nasıl oldurdu? Hadi kaygının resmini yapalım. Kaygını vücudunun neresinde hissediyorsun? 1’den 10’a kadar bir sayı versen, kaygına kaç puan verirdin? (Eğer 9 ya da 10 gibi yüksek bir sayı verirse) Bunu 8’e indirebilmek için ne yapabiliriz? Kaygın seni ne yapmaktan alıkoyuyor? Sakin olabilsen neler yapabilirsin?” vb. yönlendirmelerde bulunabilirsiniz. Çocuğumuzun bu süreçteki çabasını teşvik etmek, “Kaygınla başa çıkabilmeyi öğreniyorsun. Aferin” vb. olumlu geri – bildirimler de onun çabasını arttıracaktır. Bu süreçte çocuklarımızla oyun oynamak onların duygularının yakından takip edebilme adına yararlı olacaktır.
Uzm. Klinik Psikolog Alev AKAL
KAYNAKÇA:
• Namka, L.(2014). Teaching Emotional Intelligence to Children:Fifty Fun Activities for Families and Therapists.
• Rapee, R. M., Spence, S. H., Cobham, V., Wignall, A. (2000). Kaygılı çocuğa yardım (Anne babalar için aşamalı kılavuz) Arkadaş Yayınevi.
• Salecl, R. (2004) Kaygı üzerine. Metis Yayınevi.
• WHO (2020). Mental Health Considerations during COVID-19 Outbreak.
