Covid-19 pandemisiyle dünyada ve Türkiye’de mevcut eğitim sistemlerinin eğitimin devamlılığını her koşulda sağlamak adına hazırlıksız olduğu ve öğrencilerin; okullarından, öğretmenlerinden ve arkadaşlarından fiziksel olarak ayrıldığı görülmüştür.

Etkisi çok uzun zaman sürebilecek bu pandemi ile beraber, dünya tarihinin en büyük sosyal deneyi yaklaşık 1,6 milyar öğrenciyle doğal bir şekilde gerçekleşmiştir. Her kriz devamında bazı fırsatları doğurur. Bu bağlamda birçok başarısızlığın yanı sıra başarı hikayeleri ve edinilen tecrübeler bir fırsata çevrilebilir. Bununla beraber, pandemiden ders çıkarabilmek için yaşananları eleştirel bir bakış açısıyla değerlendirmek ve bu bağlamda kendimizi geliştirmek önemli hale gelmiştir.

Etkili bir uzaktan eğitim süreci sadece öğrenme içeriklerinin çevrimiçi ortama aktarılması değil; öğrencilerin ihtiyaç duydukları ilgi, anlayış ve empati duygularına karşılık bulabilecekleri bir öğrenme ikliminde bulunabilme fırsatıdır. Bu açıdan bakıldığında öğrencilerle açık bir iletişim kurmak, anlaşıldıklarını ve önemsendiklerini göstermek, öğrenci rollerinin dışında da bir birey, bir insan olarak değerli olduklarını hissettirmek önemlidir. Aslında bu yaklaşım sadece pandemiye özgü bir durum olmanın ötesinde genel eğitim politikasının bir parçası olmalıdır.

Öğretmenlerin derslerine uzaktan devam etmelerinin zorluklarından biri bu duruma karşı hazırlıksız olmalarıdır. Uzaktan eğitim tasarımı her ne kadar çeşitli açılardan yüz yüze ders tasarımlarına benzese de temelde tamamen farklı bir zihniyet ile tasarlanması gerekiyor. Hem öğretmenin hem de öğrencilerin bu sisteme yeterince alışık olmaması tüm dünyayı çeşitli oranlarda zorlayan bir faktör. Öğretmenlerin bu hazırlığı yaparken dikkat etmeleri gereken noktaları şu şekilde sıralayabiliriz:

• Normal şartlarda anlatmayı planladıkları bir dersin hangi bölümlerini canlı bağlantı olmadan öğrencilerine ulaştırabileceklerini belirlemek
• Belirledikleri kısımların en iyi hangi yöntem veya yöntemlerle iletilebileceğine karar vermek (video kaydı, ses kaydı, okuma metinleri, kitap, belgesel vb.)
• Öğrencilerin bu materyaller üzerine çalıştıktan sonra ders öncesi dönütlerini paylaşmalarını sağlamak
• Okumalar, video vb. materyaller ile ilgili en az birer soru yazmalarını istemek
• Canlı bağlantı esnasında, ders öncesi paylaştığı materyaller üzerinden nasıl bir tartışma yürütüleceğini önceden planlamak – ama planların değişimine karşı da esnek olmayı ihmal etmemek
• Öğrencilerin ders öncesi paylaşımları ve sorularını dikkate alarak derste hangi öğrencilere ne gibi sorular sorabileceğini önceden planlayıp kolay erişilebilir bir yerde tutmak
• Dersin son 3-5 dakikasını verilecek öğrenci görevlerini ve onlardan beklentileri açıkça ifade etmeye ayırmak

Teknik altyapıyla ilgili sorunlar yaşayan öğretmenlere önemli tavsiyeler

İçerik ile ilgili hazırlığın yanı sıra öğretmenleri mevcut durumda zorlayan en önemli faktör teknik altyapı ile ilgili sorunlar. Bununla ilgili öğretmenler öncelikle hata yapmaktan çekinmemeli ve bu süreci öğrencileriyle birlikte öğrendikleri gerçeğini öğrencileriyle de gönül rahatlığıyla paylaşmaları önemlidir. Genel bazı teknik öneri listesi ise şu şekilde sıralanabilir:

·       Kullanılan her sistem (canlı bağlantı sistemleri, ders yönetim sistemleri vb.) birçok özellikle gelir. Bütün özellikler çok kullanışlı olsa da hepsini aynı anda kullanmaya çalışmak gereksiz bir yük getirecektir. Basit başlayıp gerektikçe yeni özellikleri eklemek bu süreci daha rahat atlatmaya imkân tanıyacaktır.

·       Mümkünse bu iş için bir çalışma odası, değilse bir çalışma masasını yeni sınıfları olarak tasarlamak.

·       Bilgisayardaki uyarıları kapatmak (WhatsApp, e-mail vb.).

·       Öğrencilerin, teknolojik araçlardan ziyade sizin için, sizin de onlar için orada olduğunuzu unutmamak çok önemlidir.

Bu bağlamda yeni normalde aşağıda yer alan öneriler ve çıkarılacak dersler, eğitim kurumları, eğitimciler ve öğrenciler tarafından dikkate alınmalıdır:

• Eğitim politikaları hiçbir öğrenci geride bırakılmayacak şekilde yapılandırılmalı, kapsayıcı olmalı, fırsat eşitliği ve sosyal adaleti sağlamalıdır. Normal gereksinimli öğrencilerin yanında özel gereksinimli öğrencilerin ihtiyaçları gözetilerek eğitimde evrensel tasarım ilkelerinin işe koşulmasına ihtiyaç vardır.
• Dijital beceriler, dijital yeterlilikler ve dijital okuryazarlık bilgisi dijital bilgi çağının gerekliliklerindendir ve öncelikle odaklanılması gereken konulardandır.
• Uzaktan eğitimde öğrenmenin büyük sorumluluğu öğrenciye aittir, ancak öğretmenler ve aileler çocukları desteklemelidir.
• Öğrencilere seçme hakkı ve esneklik tanıyarak otonomluklarını kazanmalarına olanak tanıyan süreçler geliştirilmeli; soran, sorgulayan, araştıran, öz-yönelim ve öz-yönetim becerilerine sahip ama en önemlisi eleştirel bakış açısı geliştirebilmelerine olanak tanıyan eğitim süreçleri tasarımlanmalıdır.
• Eğitim tamamen didaktik ve pedagojik süreçler değil, öğrencilerin duygusal dünyalarına da dokunan; ilgi, anlayış ve empati gerektiren süreçlerdir.
• Uzaktan eğitim süreçlerinde bulunan paydaşların kendi aralarında iletişimleri güçlendirilmeli, öğrenciler ve öğretmenlerin iş yükü ve sosyal hayattaki diğer sorumlulukları göz önüne alınmalıdır. Bu süreçte her bireyin aynı zorluklardan geçtiği göz önünde bulundurulmalı ve iş birliği içinde olunmalıdır.

Uzm. Klinik Psikolog Alev AKAL

KAYNAKÇA

Aktan, C. C. (2007). Yüksek Öğretimde Değişim: Global Trendler ve Yeni Paradigmalar. C.Can Aktan (Ed.), Değişim Çağında Yüksek Öğretim. İzmir: Yaşar Üniversitesi Yayını. http://www.canaktan.org/egitim/global-trendle/aktan-trendler.pdf

Ali, W. (2020). Online and Remote Learning in Higher Education Institutes: A Necessity in light of COVID-19 Pandemic. Higher Education, 10(3), 16-25. https://doi.org/10.5539/hes.v10n3p16

Alipio, M. (2020). Education during COVID-19 era: Are learners in a less-economically developed country ready for e-learning?. SSRN. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3586311

Allen, J., Rowan, L., & Singh, P. (2020). Teaching and teacher education in the time of COVID-19. Asia-Pacific Journal of Teacher Education, 48(3), 233-236. https://doi.org/10.1080/1359866X.2020.1752051

Bozkurt, A., & Sharma, R. C. (2020). Emergency remote teaching in a time of global crisis due to CoronaVirus pandemic. Asian Journal of Distance Education, 15(1), i-vi. https://doi.org/10.5281/zenodo.3778083

Bozkurt, A. (2020).Koronavirüs (Covid-19) pandemi süreci ve pandemi sonrası dünyada eğitime yönelik değerlendirmeler: Yeni normal ve yeni eğitim paradigması.  Anadolu Üniversitesi, Açıköğretim Fakültesi, Uzaktan Eğitim Bölümü, Eskişehir.

Telli, S. G., & Altun, D. (2020). Coronavirüs ve Çevrimiçi (online) Eğitimin Önlenemeyen Yükselişi. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 3(1), 25-34.

WHO. (2020a). Coronavirus disease (COVID-19) Pandemic. World health Organization. https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019

Zimmerman, J. (2020). Coronavirus and the Great Online-Learning Experiment. The Chronicle of Higher Education. https://www.chronicle.com/article/Coronavirusthe-Great/248216

Twitter