Özgüven; çocuğun hem yapabildiklerinin hem de yapamadıklarının farkında olması ile beraber kendisine yönelik olumlu duygular geliştirmesi sonucunda kendini değerli ve yeterli hissetmesidir. Özgüven; temel olarak 0 – 6 yaşlarında, ailedeki ve sosyal çevredeki yaşantılardan kazanılmaya başlayarak gelişim göstermeye devam eder. Çocuğun yaşamının ilk yıllarından itibaren ihtiyaçlarının yeterli ve düzgün bir şekilde giderilmesi özgüven oluşumunda büyük rol oynar. Özgüven yeterliyim ve değerliyim inançları üzerinde kurulmaktadır. Değerliyim inancı, çocuğun koşulsuz kabul edilmesi ve sevgiyi hissetmesi ile gelişmektedir. Pozitif geri bildirimler vermek, takdir etmek ve çocuğun iyi yönlerini ön plana çıkartmak değerlilik inancının gelişimini desteklemektedir. Yeterlilik inancının gelişiminde çocuğun deneyimleri önemlidir. Çocuğa deneyimleme fırsatı sunulmalı ve sunulan fırsatlarda çocuk talep ettiğinde, ihtiyacı olduğunda minimal yardım edilmelidir. Çocuğun hayatını kolaylaştırmak için çocuk adına yapılan her şey yeterliyim inancını aşağıya çekmektedir. (Gelişim düzeyine uygun olarak kendi yapabilecekleri)
Ebeveyn Olarak Çocuğumun Özgüvenini Nasıl Destekleyebilirim ?
• Çocuğunuza koşulsuz sevgiyi hissettirin.
• Çocuğunuzu dinleyin ve fikirlerine saygı duyun.
• Çocuğunuza seçim hakkı sunarak kendisini ifade etmesine müsaade edin.
• Mükemmeliyetçi, aşırı korumacı gibi ebeveynlik tutumlarından uzak durarak kendi ebeveynlik yaklaşımınızı gözden geçirin.
• Çocuğunuza hizmet etmek yerine istenilen zamanda doğru yardımı sunun. (Yeterlilik inancının gelişmesi)
• İyi yaptığı şeyleri ön plana çıkartarak takdir edin.
• Çocuğunuzun gelişim dönemine uygun olarak çocuğunuza sorumluluklar verin.
• Her çocuğun biricik ve özel olduğunu her zaman hatırlayarak çocuğunuzu diğer çocuklarla kıyaslamaktan uzak durun.
• Çocuğunuzun içerisinde bulunduğu durumlarda ‘’sonuca’’ odaklanmak yerine ‘’sürece’’ odaklanın ve çabasını gördüğünüzü belli edin.
• Çocuğunuza karşı olan beklentilerinizi çocuğunuzun gelişim dönemini göz önünde bulundurarak belirleyin. Çocuğunuzun kapasitesinin üzerinde beklenti de bulunmak hem başarısızlığa zemin hazırlar hem de çocukta hayal kırıklığı oluşturur.
• Çocuğunuza sağlıklı sınırlar çizmeye özen gösterin.
• Çocuğunuzu ilgi duyduğu bir alanda gelişmesi için teşvik edin. (Satranç, piyano vb.)
• Çocuğunuzun hata yapmasına müsaade edin.
• Çocuğunuzla duyguları hakkında konuşmaktan çekinmeyin.
• Çocuğunuzun bağımsız bir birey olduğunu unutmayın.
Büşra Muslu